Gebruik van persoonsgegevens met als doel intimidatie wordt strafbaar
Het wordt strafbaar om persoonsgegevens van een ander te delen met de bedoeling om diegene te intimideren. De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel aangenomen om het gebruik van persoonsgegevens voor intimiderende doeleinden – ook wel doxing genoemd – strafbaar te stellen. De wet zal naar verwachting op 1 januari 2024 in werking treden.
Het fenomeen doxing komt veel voor. Persoonlijke gegevens, zoals adressen en telefoonnummers, maar ook privéinformatie over gezinsleden, worden verspreid in appgroepen zodat deze kunnen worden gebruikt om iemand angst aan te jagen. Dit heeft een grote impact op de mensen die op deze wijze belaagd worden. Ze vrezen voor hun veiligheid en die van hun naasten. Ze kunnen niet meer onbezorgd hun mening verkondigen. Of ze zijn niet meer in staat hun functie te vervullen. Dit raakt aan onze fundamentele vrijheden, en aan het functioneren van onze democratische rechtstaat.
Vaak zijn het hulpverleners, politieagenten, journalisten en politici die slachtoffer worden van doxing. Maar ook wetenschappers, opiniemakers of medewerkers van gemeenten krijgen te maken met mensen die hun persoonsgegevens verspreiden of doorsturen met als doel om hen te intimideren. Eerder hebben ook de Tweede Kamer en werkgevers zoals de politie aangegeven zich zorgen te maken over hun medewerkers en hebben zij gepleit voor een strafrechtelijke aanpak van dit probleem. Doxing is niet beperkt tot bepaalde beroepen, mensen kunnen hiermee om allerlei redenen worden geconfronteerd. Denk bijvoorbeeld aan iemand die een foto en telefoonnummer van een ex-partner op een dubieus online forum zet om diegene vrees aan te jagen.
Minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid: “Van onze hulpverleners, agenten en anderen die zich op welke manier dan ook inzetten voor onze vrije samenleving blijf je af! Privégegevens verspreiden om een ander bang te maken is echt onacceptabel. Journalisten, wetenschappers en politici moeten altijd vrij uit kunnen spreken. Dat gezinnen zich niet meer veilig thuis voelen, kunnen én mogen we niet accepteren. Ik ben dan ook blij dat ook de Eerste Kamer akkoord is met dit wetsvoorstel en dat we gezamenlijk een grens trekken: iedereen kan slachtoffer worden van doxing en moet daartegen kunnen worden beschermd.”
Veel intimiderend gedrag is al strafbaar. Denk daarbij aan bedreiging en stalking. Intimidatie door het gebruik van persoonsgegevens is in de praktijk echter vaak niet strafrechtelijk aan te pakken. Bijvoorbeeld omdat er geen sprake is van een bedreiging met een ernstig misdrijf of van een stelselmatige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene. Op het zich verschaffen, verspreiden of anderszins ter beschikking stellen van identificerende persoonsgegevens van een ander of een derde met het oogmerk om die ander vrees aan te (laten) jagen, ernstige overlast aan te (laten) doen of ernstig te (laten) hinderen in de uitoefening van zijn ambt of beroep, komt een maximale gevangenisstraf te staan van twee jaar of een geldboete van maximaal 22.500 euro. De maximale gevangenisstraf wordt met een derde verhoogd in het geval van doxing ten aanzien van personen met een bepaald beroep, zoals burgemeesters, politici, rechters, advocaten, journalisten en politieagenten.
Met de nieuwe wet hebben politie en Openbaar Ministerie ruimere mogelijkheden om op te treden tegen doxing. Het slachtoffer kan daarnaast ook zelf een civiele procedure starten als bekend is wie de gewraakte content online heeft geplaatst. Dan kan een schadevergoeding en het offline halen van de onrechtmatige content worden geëist. Wanneer de dader niet bekend is kan ook altijd bij de tussenpersoon die de content host een melding worden gemaakt. Tussenpersonen als providers en online platformen hebben een rol om op te treden, indien zij ervan op de hoogte zijn dat op hun platformen of servers strafbare of onrechtmatige content staat.
